64 पटक हेरिएको एजेन्सी । विश्वलाई थाहा छ चीनमा मुस्लिमहरूमाथि कति नराम्रो व्यवहार भइरहेको छ, उनीहरूलाई कति यातना दिइन्छ। त्यहाँ उइगर मुस्लिमहरुको अवस्था निकै चिन्ताजनक छ ।
पछिल्लो घटनाक्रममा चीनको सिनजियाङ प्रान्तका उइगर मुस्लिमहरूलाई कुरान राखेको कारणले चरमपन्थी भनिएको कुरा बाहिर आएको छ । यति मात्र होइन, चिनियाँ अधिकारीहरूले उइगर मुस्लिमहरूको फोन पनि निगरानी गर्न थालेका छन्।
ह्युमन राइट्स वाचको हालैको प्रतिवेदनमा यस्तो खुलासा भएको हो । यस रिपोर्टमा सिनजियाङ प्रान्तको प्रहरीले ५० हजार मल्टिमिडिया फाइल रिलिज गरेको बताइएको छ । त्यसैको आधारमा उनले उइगर मुस्लिम र टर्किक मुस्लिमलाई हिंसात्मक र अतिवादी भनेका छन् ।
उइगर मुस्लिमहरूको फोन जाँच
सिनजियाङ प्रहरीको वेबसाइटबाट लीक भएको तथ्यांक अनुसार २०१७ देखि २०१८ सम्म ९ महिनाको अवधिमा सिनजियाङको राजधानी उरुम्चीमा प्रहरीले उइघुर मुस्लिमहरूको मोबाइल फोनको सामूहिक चेकजाँच गरेको थियो।
यसबारे जानकारी दिँदै चीनमा एचआरडब्ल्यूका कार्यवाहक निर्देशकले भने,’बेइजिङले निगरानी प्रविधिको सहयोगमा उइघुर मुस्लिमहरूको फोन जाँच गर्छ। जसको मोबाइलमा कुरान छ, प्रहरीले सोधपुछ गर्न सक्छ।’
ह्युमन राइट्स वाचले यो पनि रिपोर्ट गरेको छ कि लीक गरिएको पुलिस डाटाले उरुम्चीका लगभग १ हजार ४ सय बासिन्दाहरूको फोनमा १ हजारभन्दा बढी फाइलहरू फेला पारेको देखाएको छ जुन पुलिसको मास्टर लिस्टसँग मेल खान्छ।
रिपोर्टका अनुसार प्रहरीले यी फाइलहरूमा निकै हिंसात्मक फोटो, भिडियो र अडियो फेला पारेको छ। दश लाखभन्दा बढी उइगरहरू हाल चीनको बन्दीमा छन्। अहिले पनि सिनजियाङ प्रान्तमा पुनः शिक्षा शिविरको नाममा मुस्लिमहरूलाई यातना दिइन्छ।
चीनको पूर्वी सिनजियाङमा रहेको रेडियो फ्री एशियाको रिपोर्ट अनुसार रमजानको महिनामा चीनले उइगर मुस्लिमहरुसँग दुर्व्यवहार गरेको छ र उनीहरुलाई रोजा राख्न समेत अनुमति दिएको छैन ।
प्रतिवेदनका अनुसार उइघुर मुस्लिमहरूको संस्कृति, भाषा र धर्मलाई कम गर्नको लागि २०१७ देखि चीनले सिनजियाङ प्रान्तका मुस्लिमहरूलाई रमजानमा उपवास बस्न प्रतिबन्ध लगाउन थाल्यो। यस समयमा, उइगरहरूलाई ‘पुनः शिक्षित’ गर्ने नाममा अधिकारीहरूले उनीहरूलाई शिविरहरूमा बन्द गर्न थालेका छन् ।
यस अवधिमा चिनियाँ अधिकारीहरूले २०२१ र २०२२ मा प्रतिबन्धहरू आंशिक रूपमा खुकुलो पारेका थिए। त्यसपछि ६५ वर्षभन्दा माथिका मुस्लिमहरूलाई रोजा राख्न अनुमति दिइयो। प्रहरीले घर–घर खोजी र सडक गस्तीको संख्या पनि घटाएको छ । रेडियो फ्री एशियाले प्रहरी स्टेशनका एक राजनीतिक अधिकारीलाई उद्धृत गर्दै भनेको छ कि यस वर्ष चिनियाँ सरकारले उमेर, लिङ्ग र पेशालाई ध्यान नदिई उपवास बस्न “प्रतिबन्ध” लगाएको छ।
तुर्पण सहर बजार प्रहरी चौकीका एक कर्मचारीका अनुसार रमजानको पहिलो साता चिनियाँ अधिकारीले ५६ मुस्लिम र पूर्व कैदीलाई सोधपुछका लागि बोलाएर ५४ जनाले व्रत बसेर कानुन उल्लंघन गरेको बताए । तुर्पणका प्रहरी थानाले पनि प्रत्येक गाउँमा दुई–तीन जना गुप्तचर तैनाथ गरेका छन् । जसले रमजानमा व्रत बस्ने, थुनामा परेका र जेलबाट रिहा भएकाहरूको गतिविधिमाथि नजर राख्छन्।
