78 पटक हेरिएको काठमाडाैं । चीनमा पछिल्ला केही समयदेखि मस्जिदका मीनार भत्काउने काम भइरहेको छ । इस्लामसँग सम्बन्धित सबै प्रतीकहरू नष्ट गरिँदैछ । चिनियाँ सञ्चार माध्यमका अनुसार ताकि उनी सबैले चीनसँग जोडिएको महसुस गरून्। यसका लागि चिनियाँ प्रतीक र विधि अपनाउनुपर्नेमा जोड दिइएको छ । यो काम तीव्र गतिमा भइरहेको छ ।
यो काम सन् २०१८ मा राष्ट्रपति सी जिनपिङको भाषणबाट सुरु भएको थियो। चिनफिङले जनताले देशसँग जोडिएको महसुस गर्न चिनियाँ प्रतीकहरू अपनाउनुपर्ने बताएका थिए। यसका लागि चिनियाँ प्रशासनले ५ वर्षको एउटा कार्यक्रम बनाएकाे छ, जसमा इस्लामलाई सिनिकाइज गर्ने काम भइरहेकाे छ ।
यसमा लामो दाह्री बढाउने, फरक लुगा लगाउने वा बारम्बार मस्जिद जाने जस्ता धार्मिक पहिचान त्याग्ने उल्लेख छ । चीनमा दुई मुस्लिम समुदाय पाइन्छ, पहिलो ‘उइगर’ र दोस्रो ‘हुई’ मुस्लिम। देशमा तिनीहरूको कुल जनसंख्या लगभग २६ मिलियन रहेकाे समाचारमा उल्लेख छ ।
मुस्लिमहरूबीचको कट्टरता अन्त्य गर्न चीनले बेइजिङ, सांघाई, हुनान, युनानलगायत ८ राज्यका मुस्लिम प्रतिनिधिलाई बोलाएर योजना साझा गरेको थियो। चिनियाँ संस्कृतिकाे प्रवद्र्धनका लागि अधिकतम प्रचारप्रसार गरिएको यी प्रतिनिधिले बताए ।
इस्लामको सिनिकाइजेशन अन्तर्गत, मस्जिदको गुम्बज र मीनारहरू हटाइएकाे छ। सन् २०१४ पछि यहाँ करिब ३८ हजार मस्जिद भत्काउन थालिएकाे हाे । अस्ट्रेलियाली रणनीतिक नीति संस्थान (एएसपीआई) ले १६,००० मस्जिदमा क्षति पुगेको बताएको छ। एएसपीआईले स्याटेलाइटको सहयोगमा मस्जिदको तथ्यांक निकालेको थियो, जसबाट साढे आठ हजार मस्जिद पूर्णरुपमा भत्किएको जानकारी प्राप्त भएको थियो ।
मस्जिदहरू अरब शैलीमा निर्माण गरिएका छन्। ९० को दशकमा स्वतन्त्र व्यापारका कारण यहाँ अरब र इस्लामको आगमन सुरु भयो । यसैबीच चीनको राजनीतिमा परिवर्तन आउन थाल्यो, यहाँका विद्यार्थीहरू यी अरब देशहरूमा जान थाले। त्यहाँबाट फर्किएपछि उनले मस्जिदमा मीनार र गुम्बज बनाउने आइडिया दिन थाले । भित्री संरचना र प्रार्थना हलमा पनि विशेष नक्काशी गरिएको थियो।
पुरानो समयमा बनेका मस्जिदहरू चिनियाँ वास्तुकलाले बनेका थिए। यी मस्जिदहरूमा, कुनै गुम्बज वा मीनार थिएन। बाहिरबाट हेर्दा बुद्ध मन्दिर जस्तो देखिन्छ । चीन, जापान वा तिब्बतका बौद्ध मन्दिरहरूमा जस्तै छतका धेरै तहहरू छन्। यसलाई प्यागोडा भनिन्छ। चिनियाँ शैलीको मस्जिदको भवन पूर्ण रूपमा बन्द वा बन्द थिएन, तर खुला थियो। तर नब्बे दशकदेखि चीनमा धेरै मस्जिदहरू बनाइयो, जसमा गुम्बज र मीनारहरू थिए।
सिनिकाइजेशन भनेको चिनियाँ शैलीमा सिनिकाइजेशन वा मोल्डिङ हो। चीनको सिमानामा वा त्यस अन्तर्गतका देशहरूमा जो पनि बस्छ, त्यो चिनियाँ नै रहनुपर्छ। यो नयाँ नीति अनुसार इस्लामिक पुस्तकका लागि अरबी-फारसी जस्ता भाषाहरू प्रयोग नगर्नुहोस्, तर चीनको भाषा मन्डारिनमा लेख्नुहोस्, जसले गर्दा इस्लाममा विश्वास गर्नेहरू सही चिनियाँ भाषासँग जोडिन बाध्य भइरहेका छन् ।
अन्य अल्पसंख्यकहरू पनि यसको चपेटामा छन्। त्यहाँ बसोबास गर्ने तिब्बत वा हङकङका मानिसहरूले फरक भाषा बोल्छन् वा आफूलाई मुख्यभूमि चीनभन्दा फरक भन्छन् भने स्थानीय प्रशासन तुरुन्तै कडा कदम चाल्छ।
